نقاشی قهوه‌خانه‌ای چیست ؟
این سبک از نقاشی که از قدیم الایام در فرهنگ ما بوده و هست ، نقاشی از جنس مردم و شامل موضوعات مختلف مثل حماسه یا Epic ، بزم یا Lyric و حتی مذهبی یا religious است.
عموم این نقاشی‌ها رو میشه تو قهوه‌خانه‌های قدیمی و جدید و به قلم استادان بزرگی مثل حسین قولرآغاسی ، محمد مدبر ، حسین اسماعیل زاده مشاهده کرد.
این استادان با قلم‌مو و رنگ‌و‌روغن اونچنان تصاویر بدیع و زیبا خلق کردن که هنر و زیبایی فرهنگ ایرانی ، کاملاً جلوه‌گر شده و ما رو به حسی که نقاش در حین طرح زدن داشته ، متصل میکنن.
این سبک نقاشی با قوت گرفتن جنبش مشروطه یعنی در اواخر دوره‌ی قاجار ، رنگ و بوی سیاسی اجتماعی به خودش گرفت و یکی از مهمترین ابزار‌های مخالفت به حساب اومد.
مداحان و دراویش در کنار این نقاشی‌ها می‌ایستاند ، نقل‌هایی از رستم ، حضرت علی ، لیلی و مجنون میگفتند و مارو با خودشون از اسطوره‌ای به اسطوره‌ی دیگه و از قرنی به قرن دیگه سوق میدادن.
منابع مختلفی از جمله سایت هنر اسلامی در مورد این سبک نقاشی حرفها زدند ، مثل :
نقاشی قهوه خانه، بازتابی اصیل و صادق از هنر هنرمندانی عاشق، تنها و دلسوخته‌است. هنرمندانی مظلوم و محروم از تبار مردم ساده دل و آیینه صفت کوچه و بازار، آنانی که از پس قرنها سکوت، زیر سقف تاریک قهوه خانه‌ها در خلوت عارفانه تکیه‌ها و حسینیه‌ها، در سر هر کوی و برزنی، چشم در چشم مردم دوختند و در محفل پر انس و الفت آنان، بغض معصومانه شان را یکباره شکستند. در ستایش راستی‌ها و مردانگی‌ها نقشها زدند و حکایت کژیها و پلیدیها کردند. رنگ سرخی نشاندند بر تن بوم و دیوار که گویی لخته لخته خونهای خشکیده مظلومیتهای از یاد رفته بود و رنگ سبزی گزیدند به پاس یاد بهار سر سبز و پر طراوت روح و اندیشه راستان و آزادگانی که در جان و دل و خیال و باور مردم قرنهای قرن، نسل به نسل، سینه به سینه، تا به روزگارشان به یادگار مانده بود و چه جاودانه و همیشه پایدار و ماندنی.و اما در این پست قصد دارم یکی از نقاشی‌های زیبا با موضوع شب یلدا از استاد محمد حمیدی رو به شما معرفی کنم. نقاشی که مملو از لطافت ، شادی ، سرمستی و زیبایی بوده و مارو با خودش به روزگار گذشته ، به شادی جشن بلندترین شب سال و همه‌ی زیبایی‌های اون شب میبره.
زنده ياد استاد محمد حميدی، اهل مشهد و معروف به محمد بربر، از شاگردان قولر آغاسی بود و بيش از سی سال تجربه نقاشی قهوه خانه ای داشت. او قبل از آنکه به نقاشی روی بوم علاقه نشون بده ، کشيدن پرده درويشی را پيشه‌ی خودش ساخته بود.
جمع صمیمی خانواده ، سرمای زمستان ، کرسی و تنقلات شب یلدا بیش از هر چیز در این نقاشی به چشم میخوره. به ما فرهنگ اصیلمون رو یاد اور میشه و چشم مارو با زیبایی خودش نوازش میکنه.منابع مورد استفاده :
- نقاشی قهوه‌خانه‌ای در Wikipedia
- نقاشی قهوه‌خانه‌ای در تبیان
- سایت خبری CHN
- سايت پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامى
- مقالات هنر اسلامی
